Ograniczona skuteczność farmakologicznego leczenia tachyarytmii i coraz większa skuteczność zabiegów ablacji spowodowała lawinowy wzrost leczenia tą metodą. Na czym polega ablacja i u kogo się ją stosuje?
Ablacja to zabieg, mający na celu zniszczenie lub odizolowanie obszaru serca, który powoduje powstawanie arytmii. Zabieg jest wykonywany przezskórnie więc należy do procedur małoinwazyjnych. Dzięki zniszczeniu (ablacji) obszarów, które sprzyjają powstawaniu lub przenoszeniu się arytmii pacjent może zostać całkowicie wyleczony. Czasem ablacja ma na celu odizolowanie obszarów powodujących powstawanie arytmii (np. izolacja żył płucnych), wtedy czynnik powodujący arytmię nie jest usunięty ale jego wpływ na resztę serca zostaje zablokowany lub ograniczony.
Na czym polega ablacja?
W czasie ablacji lekarz dociera specjalną elektrodą ablacyjną w obszar serca, który powoduje nieprawidłową aktywność elektryczną serca. Przy pomocy elektrody dostarczane jest ciepło (ablacja RF) lub zimno (krioablacja), niszczące tkankę i wytwarza się małą bliznę, która nie przewodzi impulsów elektrycznych. Kluczowe dla skuteczności ablacji jest znalezienie właściwego miejsca w sercu, i precyzyjne wygrzanie (lub wymrożenie) odpowiedniego obszaru tkanki.
Wskazania do ablacji
Najwięcej ablacji wykonuje się u osób z migotaniem przedsionków. Wskazaniem do ablacji są też inne zaburzenia rytmu jak trzepotanie przedsionków, tachykardie nadkomorowe, czy tachykardie komorowe.
Jak wykonuje się ablację?
Ablację wykonuje się przy pomocy długich cienkich cewników nazywanych elektrodami ablacyjnymi. Wprowadza się je przez wkłucie w okolicach pachwiny i poprzez naczynia krwionośne dociera do serca. Zabieg wykonywany jest na sali operacyjnej i wymaga z reguły dwudniowego pobytu w szpitalu. Najczęściej pacjent podczas zabiegu jest znieczulany tylko miejscowo w okolicy wkłucia elektrody, ale w niektórych przypadkach stosuje się także znieczulenie ogólne.
Przed zabiegiem ablacji wykonuje się badanie elektrofizjologiczne, które daje lekarzowi przeprowadzającemu zabieg mapę serca wskazującą jak impulsy elektryczne rozchodzą się po sercu i pomocną w znalezieniu miejsca, które należy poddać ablacji.
Izolacja żył płucnych (PVI) U wielu pacjentów miejscem powodującym powstawanie arytmii jest ujście żył płucnych do lewego przedsionka. Wykonując ablację wzdłuż linii ciągłej wokół ujścia żył, można odizolować elektrycznie impulsy, które inicjują migotania przedsionków (AF). Izolując drogę jaką impulsy przewodziły się z żył do serca zapobiega się powstawaniu migotania przedsionków. Procedura ta nie eliminuje źródła nieprawidłowych impulsów lecz uniemożliwia im dotarcie do serca.
Skuteczność ablacji
Skuteczność zabiegu ablacji określa się na 70% przy napadowym migotaniu przedsionków i 50% przy utrwalonym migotaniu przedsionków. Skuteczność jest różna w różnych ośrodkach i zależy od doświadczenia, stosowanej techniki i typu arytmii. Statystycznie doświadczone ośrodki wykonujące dużo ablacji mają większą skuteczność sięgającą nawet ponad 90%.
Ryzyko związane z ablacją
Najczęściej występującym powikłaniem jest krwiak w miejscu wkłucia, który zdarza się u 2-3% pacjentów, ablacja może tez wywołać inne powikłania jak zator mózgowy lub płucny (1%) lub znacznie rzadziej tamponadę serca czy zwężenie żył płucnych. Wiele lat doświadczeń i udoskonalania techniki zabiegu znacząco zmniejszyło ilość powikłań zabiegów ablacji.
Nawroty arytmii po ablacji
Często w pierwszym okresie po ablacji pojawiają się nawroty arytmii. Uważa się, że w ciągu pierwszych 3 miesięcy miejsce ablacji zabliźnia się a nawroty arytmii mogą być związane z tym procesem. U części pacjentów, arytmii nie udaje się wyeliminować po pierwszym zabiegu i zabieg jest powtarzany.
Czy po ablacji niezbędny jest stymulator serca?
U bardzo małej liczby pacjentów po ablacji, niezbędne jest wszczepienie stymulatora serca ze względu na uszkodzenie węzła przedsionkowo-komorowego lub znaczne zwolnienie czynności komór. W szczególnych przypadkach, kiedy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne a arytmia nadkomorowa wywołuje bardzo szybki rytm komór, celowo wszczepia się stymulator serca i niszczy węzeł przedsionkowo-komorowy.
Ablacja staje się coraz skuteczniejszą i bezpieczną metoda walki z zaburzeniami rytmu serca. Szczególne zalety tej metody widać w leczeniu migotania przedsionków.